Zima
Grudzień
Także grudnia nie może zabraknąć w ogrodowym kalendarzu. Oprócz przygotowywania pierwszych planów na przyszły sezon oraz świątecznych prezentów, ogrodnik-amator ma też coś do zrobienia w ogrodzie. Najpóźniej na początku grudnia trzeba koniecznie uprzątnąć z ogrodu węże do podlewania, a wszelkie urządzenia wodociągowe zabezpieczyć przed zamarznięciem.
1. Ochrona roślin przed mrozem
Wrażliwym roślinom trzeba zapewnić ochronę przed zimą, okrywając je gałęziami, matami albo włókniną. Gatunki pochodzące z tropikalnych i subtropikalnych regionów muszą być koniecznie przeniesione do ciepłego miejsca zimowania, ponieważ nie zniosą żadnego mrozu. Do pomieszczeń powinny trafić ostatnie rośliny doniczkowe.
2. Gałązki świętej Barbary
U naszych zachodnich sąsiadów istnieje ludowy zwyczaj przygotowywania w dniu świętej Barbary, czyli 4 grudnia, wiązanki z gałęzi różnych drzew i krzewów. Zależnie od regionu, wstawia się do wazonu gałązki wiśni, jabłoni, gruszy, leszczyny, kasztanowca, brzozy, bzu albo forsycji. Przedtem należy je położyć na 12 godzin do ciepłej wody (35°C). Powinny rozwinąć się na Boże Narodzenie i ozdobić mieszkanie.
Styczeń
Sylwestrowe fajerwerki już zgasły i rozpoczął się nowy rok. Nawet jeśli wciąż panuje mroźna pogoda i ziemia jest zmarznięta, to dni stają się coraz dłuższe. Rośnie oczekiwanie na wiosnę i początek sezonu w ogrodzie. Jest teraz pora na planowanie, przeglądanie katalogów ogrodniczych, niektóre prace ogrodowe i pierwsze wysiewy.
1. Przycinanie roślin
W styczniu w ogrodzie panuje absolutny spokój. Ten miesiąc jest odpowiedni do przycinania niektórych drzew i krzewów. Dotyczy to tylko mocnych krzewów, jak leszczyna, bez czarny, wierzba i śliwa tarnina. Także jaśminowiec, żylistek, krzewuszka i porzeczka krwista dają się teraz przycinać.
2. Czas na rośliny doniczkowe i małe eksperymenty
Kiedy ogród odpoczywa, jest akurat czas na pielęgnację kwiatów doniczkowych w mieszkaniu czy innych roślin uprawianych w doniczkach. Zimą potrzebują one szczególnej troski, ponieważ często źle znoszą suche powietrze przy centralnym ogrzewaniu. Poza tym styczeń jest idealny na wykonie paru eksperymentów. Na przykład samodzielne wyhodowanie melonowca albo ananasa. Albo na wykonanie, na wszelki wypadek, próby kiełkowania starych nasion, aby sprawdzić, czy warto je wysiewać. Jeśli ktoś ma ochotę, może też rozmnożyć wiele domowych roślin.
3. Rośliny lecznicze uprawiane w domu
Kiełki i zielenina są cennym źródłem witamin nie tylko zimą. Szczególnie smaczna jest rukola (rokietta). Pikantny, orzechowy smak nadaje każdej sałatce, twarożkowi i innym potrawom swoisty akcent. Bardzo prosta i szybka jest też uprawa na oknie rzeżuchy.
4. Uprzątanie śniegu
W styczniu zdarzają się intensywne opady śniegu. Ciężka warstwa śniegu gromadzi się na krzewach, drzewach, a także dachach inspektów i szklarni. Aby uniknąć śniegołomów oraz uszkodzenia konstrukcji, należy śnieg w porę usuwać.
5. Zwalczanie karczownika
Karczowniki z pewnością nie należą do ulubionych zwierzątek ogrodników. To szkodniki, które mogą wyrządzić wiele złego w ogrodzie. Ryją podziemne korytarze i zjadają korzenie drzew, bulwy i cebule, które zostały jesienią wysadzone do gruntu. Podczas zimowych miesięcy, kiedy pokarmu jest mało, zwierzęta łatwiej reagują na przynętę w pułapkach.
6. Nie wyrzucać popiołu na kompost!
Jakość kompostu zależy od składników wyjściowych i odpowiedniego kompostowania. Popiół nie nadaje się do tego celu. Zarówno popiół z drewna, jak i z węgla powoduje koncentrację w kompoście metali ciężkich, które potem przedostają się do gleby.
Luty
Zima wprawdzie jeszcze trwa, ale coraz więcej jest ciepłych i słonecznych dni. Ogród wkrótce zacznie budzić się do życia.
1. Przycinanie drzew i krzewów
Drzewa i krzewy znajdują się jeszcze w okresie spoczynku i nie mają liści. Można dokładnie określić, gdzie potrzebne jest cięcie. Także drzewa owocowe mogą być przycinane. Zabieg wykonuje się przy temperaturze powyżej -5°C. Trzeba zwracać uwagę, aby wszystkie chore i obumarłe pędy skrócić do zdrowego drewna. Prawidłowe cięcie drzew owocowych jest najważniejszym zabiegiem w celu utrzymania ich zdrowotności oraz uzyskania dobrych zbiorów.
Częstym błędem jest mocne przecinanie młodych drzew, które w poprzednim roku wykazały nadmierny wzrost pędów i nie owocowały. Jest to jednak najczęściej skutek zbyt mocnego zabiegu w ubiegłym roku. Każde kolejne cięcie pobudzi na nowo wytwarzanie pędów i przesunie początek owocowania albo je zredukuje. Z takim drzewem trzeba więc obejść się bardzo ostrożnie.
2. Ochrona pni drzew przed mrozem
Luty przynosi często intensywne nasłonecznienie przy ogólnie niskich jeszcze temperaturach. Północna strona pnia drzewa pozostaje zwykle w ciągu dnia zmarznięta, podczas gdy południowa nagrzewa się w dzień i rozmarza. W nocy ponownie cały pień jest przemrożony, a naprężenia w tkankach wywołane wahaniami temperatury powodują często podłużne pęknięcie (potem powstaje tzw. listwa mrozowa). Nagrzewaniu się wystawionej ku słońcu strony drzewa można uniknąć poprzez bielenie pnia albo owijanie matą. Kiedyś stosowane było bielenie drzew roztworem wapna. Dzisiaj dostępne są gotowe preparaty, które zawierają również inne składniki pielęgnujące.
3. Cięcie żywopłotów i krzewów ozdobnych
Od końca lutego do połowy marca można formować żywopłoty i krzewy zrzucające liście. Nie dotyczy to gatunków zakwitających wczesną wiosną.